Son on ildə idman dünyası köklü dəyişikliklər yaşayıb. Əvvəllər idmanla məşğul olmağın əsas motivi nəticə əldə etmək, özünü təkmilləşdirmək və ya qələbə qazanmaq idisə, bu gün diqqət mərkəzində zövq, emosiyalar, sosial qarşılıqlı əlaqə və əlçatanlıq dayanır. Yeni nəsil idmanda fiziki yükdən çox yeni tanışlıqlar, adrenalin, yaxşı əhval-ruhiyyə və sosial şəbəkələr üçün parlaq kontent axtarır. Məhz buna görə də, yaxın vaxtlara qədər demək olar ki, naməlum olan yeni, qeyri-adi idman növləri aktiv şəkildə populyarlıq qazanır – bu gün dünyada milyonlarla oyunçu, yeni biznes modelləri və hətta Olimpiya perspektivləri var.
Klassika monopoliyasını itirir
Futbol, tennis, basketbol və ya voleybol kimi ənənəvi idman növləri hələ də populyardır, xüsusilə peşəkar səviyyədə, uşaq-gənclər məktəblərində və böyük çempionatlarda. Lakin aktiv istirahət üçün “yeganə seçim” statusu xeyli zəifləyib. Səbəblər çoxdur: şəhərlərdə əlçatan infrastrukturun çatışmazlığından sistemli məşqlər üçün vaxt olmamasına, texniki hazırlıq tələb edən məşqlərə qədər. Eyni zamanda piklbol və ya padel tennis kimi yeni növlər xeyli aşağı giriş həddi təklif edir, illərlə təkmilləşdirilən texnika tələb etmir və idmandan uzaq olduğunu düşünənlər üçün də aktiv istirahət imkanı açır.
Statistika bunu təsdiqləyir: yalnız ABŞ-da “Pickleball” sözü üzrə axtarış sorğuları son 5 ildə 400%-dən çox artıb, Fransada isə padel tennis o qədər populyarlaşır ki, yalnız bu format üçün klublar yaranır.
Z nəsli (və təkcə o) nə seçir
Müasir gənclər, xüsusilə Z nəsli nümayəndələri, sərt iyerarxiyalardan, sistemli yüklərdən və idman “məcburiyyəti”ndən qaçır. Onlar üçün idmanın başlanğıcı asan, estetik cəhətdən cəlbedici, dinamik və emosional dolu olması vacibdir. Məhz buna görə yeni disiplinlər bu qədər tez rəğbət qazanır. Onlar nəticə və zövqü aylarla məşqdən sonra deyil, ilk dəqiqələrdən hiss etməyə imkan verir.
Gənc auditoriya arasında ən populyar növlər:
- Piklbol — yüngül raketkalı, 15 dəqiqəyə öyrənilən sadə oyun.
- Padel tennis — şüşə qutuda skvoş və tennis qarışığı dinamik oyun, xüsusilə Avropada populyardır.
- Spikeball — top və aşağı torla 2×2 komanda oyunu, sosial şəbəkələrdə əla görünür.
- Footvolley — tor üzərindən futbolun çimərlik formatı, estetik cəhətdən çox güclüdür.
- Frizbi (Ultimate) — ABŞ və Kanadada sürətlə artan komanda dinamik oyunu.
Analitika: rəqəmlər daha ucadan danışır
Deloitte-in 2023-cü il araşdırmasına görə, 20-35 yaş arası insanların 69%-dən çoxu yeni idman növlərini klassik “sağlamlıq faydası”na görə deyil, emosiyalar, təəssüratlar və sosial formatına görə seçir. Gənc nəsil üçün idman yük və ya texniki mürəkkəblik deyil, sürətli zövq, estetika və insanlarla birlikdə olmaq imkanı verməlidir.
Bir neçə böyük beynəlxalq araşdırmanın məlumatları ümumi tendensiyaları təsdiqləyir:
- 69% gənclər (20–35 yaş) “asan və əyləncəli” görünən fəaliyyətləri seçir, hətta fiziki yük baxımından az effektiv olsalar belə.
- 52% respondentlər oyun atmosferasının nəticədən daha vacib olduğunu bildirib – qələbə məqsəd deyil, əsas vaxtı xoş keçirməkdir.
- 47% soruşulanlar video və foto üçün yaxşı görünən idman növlərini seçdiklərini deyib – yəni “Instagram-faktoru” nəzərə alınır.
- 41% yeni oyunu dost tövsiyəsi ilə daha tez seçdiklərini, media reklamı və ya trendlərdən deyil, etiraf edib.
- 37% insan sıx qrafikə uyğun “qısa oyun formatları” axtarır: 20–30 dəqiqə – və kifayətdir.
- Maraqlısı odur ki, soruşulanların 60%-dən çoxu 5 il əvvəl piklbol və ya padel tennis haqqında eşitməyib, lakin artıq ən azı bir dəfə sınayıb.
Bu rəqəmlər idman landşaftının dərin dəyişikliyini göstərir. İnsanlar intizam deyil, yeni sosial fəaliyyət axtarır – rahat, gözəl və ən əsası hər kəs üçün əlçatan. Trend idman növləri məhz bu ehtiyacı mükəmməl ödəyir.
Şəhərlər və klublar necə reaksiya verir
Müasir şəhərlər və infrastruktur operatorları auditoriyanın yeni gözləntilərini dərk etməyə başlayıb. İnvestorlar və yerli təşəbbüslər obyektlərin tikintisinə deyil, qalmaq, ünsiyyət və istirahət üçün cəlbedici məkan yaratmağa fokuslanır.
Əsas dəyişikliklər:
- Böyük zalların əvəzinə 2–4 oyunçu üçün kompakt meydançalar: yer qənaəti, tez quraşdırma, aşağı qiymət.
- “İdman + lifestayl” formatları: yanında kafe, istirahət zonası, musiqi, işıqlandırma – oyun bitdikdən sonra da qalmaq istəsinlər.
- Komanda deyil, icma fokuslu klublar: yeni başlayanlar üçün turnirlər, əyləncə formatları, qarışıq cütlüklər, “hər qiymətə qələbə” formatı olmadan.
- Instagram/TikTok-a yönəlik dizayn: vizual bucaqlar, rəngli divarlar, parlaq geyim – bütün bunlar təcrübənin hissəsinə çevrilir.
Nəticə: artıq yeni idman mədəniyyətindəyik
Trend idman növləri sadəcə “dəb” deyil, sosial gözləntilərin dərin transformasiyasının təzahürüdür. İnsanlar sadəlik, ünsiyyət, emosiya istəyir. Onlar rəqabət deyil, birlikdə olmaq, hərəkət etmək, gülmək və gününü qazanmaq istəyir.
Biz inanırıq ki, idman asan, sosial və ilhamverici ola bilər. Və biz məhz belə məkan yaradırıq. Qoşul.
