Tofiq Bəhramov adını qızıl hərflərlə Azərbaycan və dünya futbol tarixində yazdırıb. Böyük hakimin 100 illik yubileyini qeyd edərkən, qlobal mərc şirkəti 1xBet onun karyerasındakı ən yaddaqalan hadisələri xatırlayır.
Bəhramov 1925’ci il yanvarın 29’da anadan olub, uşaqlıqdan futbol oynayıb və hətta respublika birinciliyi səviyyəsində çıxış edib. Lakin 1950’ci ildə aldığı zədə səbəbindən karyerasını başa vurmağa məcbur olub. Buna baxmayaraq, Tofiqin futbola olan ehtirası sönməyib və o, özünə başqa bir yol taparaq hakim olub. Bu seçim onun taleyini müəyyənləşdirib və Bəhramovu dünya futbolunda ən hörmətli hakimlərdən birinə çevirib.
Onun karyerasında qısa bir fasilə olub: 1961’ci ildə Bakı Neftçi’sindən komandanın rəhbəri olmaq təklifi alıb və bunu qəbul edib. Lakin cəmi bir il sonra Bəhramov yenidən hakimliyə qayıdıb və onun nüfuzu sürətlə artmağa başlayıb. 1964’cü ildə isə o, beynəlxalq arenada debüt edib.
Onun karyerasının ən önəmli anı 1966’cı ildə gəldi. Həmin il Bəhramov İngiltərə və FAR arasında keçirilən dünya çempionatının finalında yan xətt hakimi idi. Məhz o, dünya futbolunun taleyini dəyişən və ingilislərin xeyrinə olan qərarı qəbul etdi. Azarkeşlər hələ də mübahisə edirlər – Ceffri Hörstin «Uembli»də əlavə vaxtda vurduğu zərbədən sonra top qapı xəttini keçmişdimi? Lakin Bəhramov buna tam əmin idi və nəticədə qol qeydə alındı. Bu qol finalın həlledici anı oldu: meydan sahibləri hesabı 3:2 etdilər və sonra demoralizə olmuş rəqibi Herst daha bir qol ilə nöqtə qoydular.
Sovet hakimi məsuliyyəti öz üzərinə götürməkdən çəkinmədi və FIFA onun xarakterini və peşəkarlığını yüksək qiymətləndirdi – Bəhramov bundan sonra da ən vacib beynəlxalq turnirlərə hakimlik etməyə dəvət aldı. O, 1970’ci il dünya çempionatının oyunlarını da idarə edib və hətta Braziliya – Uruqvay yarımfinalında yan xətt hakimi kimi iştirak edib. Ümumilikdə, dünya çempionatlarında 2 oyunu baş hakim, 6 oyunu isə yan xətt hakimi qismində idarə edib. Bundan əlavə, UEFA Kubokunun finalı və Qitələrarası Kubokda hakimlik edib, 1958-1975’ci illər arasında SSRİ çempionatında isə 146 oyuna başçılıq edib. Bütün bunlar Bəhramovun karyerasının nə qədər təsirli olduğunu bir daha sübut edir.
Hakimlik karyerasını başa vurduqdan sonra Bəhramov futbolda fəaliyyətini davam etdirdi – əvvəlcə FIFA’nın inspektoru, daha sonra isə Azərbaycan Futbol Federasiyasının baş katibi oldu. Futbol funksioneri kimi o, beynəlxalq turnirlərin təşkilində fəal iştirak edir, gənc hakimlərin peşəkarlıq səviyyəsini artırmalarına kömək edirdi. Bundan əlavə, Bəhramov maraqlı xatirə kitabı – «Hakim mərkəzi göstərir» adlı memuarını yazdı, həmçinin hakimlər üçün bir sıra metodiki vəsaitlər hazırladı.
Böyük hakimin 1993’cü ildə vəfatından sonra Bakı Mərkəzi Stadionu onun adını aldı və futbol hakiminin şərəfinə adlandırılan dünyanın yeganə idman arenasına çevrildi. Bu, onun təkcə Azərbaycan futboluna deyil, dünya futboluna verdiyi töhfənin bir göstəricisidir. 2004’cü ildə stadionun qarşısında Bəhramovun heykəli ucaldıldı. Açılış mərasiminə o dövrün FIFA və UEFA rəhbərləri, eləcə də İngiltərə millisinin əfsanəvi futbolçusu Ceffri Herst qatıldı.
Tofiq Bəhramovun doğumundan yüz il keçməsinə baxmayaraq, onun adı hələ də Azərbaycanın qürur mənbəyidir. Prinsipləri, dürüstlüyü və futbola sədaqəti yeni nəsil hakimlər üçün ilham mənbəyi olaraq qalır. O, sübut etdi ki, futbol əfsanəsi olmaq üçün yalnız oyunçu və ya məşqçi olmaq vacib deyil.
Futbol tarixini daha yaxından öyrənin – 1xBet ilə!
